eKYC và các đối tượng cần phải tuân thủ, quy trình triển khai

Việc số hóa hoạt động ngân hàng sẽ góp phần nâng cao trải nghiệm khách hàng, tăng cường an toàn bảo mật, chất lượng vận hành, năng lực phục vụ, cũng như tạo ra nhiều sản phẩm, dịch vụ tiện ích hơn trước.

KYC là gì?

KYC là tên viết tắt của Know Your Customer. Các tổ chức tài chính như ngân hàng và Công ty tài chính đã bắt buộc các quy định của KYC trước khi cung cấp bất kỳ dịch vụ tài chính nào cho khách hàng. KYC được thực hiện với mục đích thiết lập danh tính và xác minh thông tin đăng nhập của bất kỳ khách hàng nào.

Quy trình KYC thực hiện như thế nào? 

Quy trình KYC bao gồm xác minh thẻ ID, xác minh khuôn mặt, xác minh tài liệu như hóa đơn tiện ích làm bằng chứng địa chỉ hay thu nhập cá nhân và xác minh sinh trắc học. Các ngân hàng phải tuân thủ các quy định KYC và các quy định chống rửa tiền để hạn chế gian lận. Trách nhiệm tuân thủ KYC thuộc về các ngân hàng, trong trường hợp không tuân thủ, hình phạt nặng có thể được áp dụng.

Tài liệu cần thiết cho quy trình KYC 

Kiểm tra KYC được thực hiện thông qua một nguồn tài liệu, dữ liệu hoặc thông tin độc lập và đáng tin cậy. Mỗi khách hàng được yêu cầu cung cấp thông tin đăng nhập để chứng minh danh tính và địa chỉ. Các tài liệu cần cho quy trình KYC: 
Thẻ CMND hoặc thẻ CCCD hoặc là hộ chiếu còn hiệu lực: Yêu cầu các giấy tờ này phải có thông tin rõ ràng, ảnh chân dung rõ nét, giấy tờ thật và còn hiệu lực.  
Sổ hộ khẩu thường trú hoặc bằng lái xe hoặc hợp đồng lao động hoặc bảng lương hoặc giấy đăng ký tạm trú: Các loại giấy tờ này khách hàng cần cung cấp khi có nhu cầu về vay vốn hay mở tài khoản tín dụng. 
Vào tháng 5 năm 2018, Mạng lưới Thực thi Tội phạm Tài chính Hoa Kỳ ( FinCEN ) – đã thêm một yêu cầu mới đối với các ngân hàng để xác minh danh tính của khách hàng là pháp nhân sở hữu, kiểm soát và thu lợi từ các công ty khi các tổ chức này mở tài khoản. Điểm mấu chốt: khi một công ty doanh nghiệp mở một tài khoản mới, nó sẽ phải cung cấp số An sinh xã hội và bản sao ID ảnh hoặc hộ chiếu cho nhân viên, thành viên hội đồng quản trị và cổ đông của họ. 

Những đối tượng cần phải tuân thủ yêu cầu của eKYC 

- Mở tài khoản ngân hàng hoặc ngân hàng trực tuyến 
- Mở tài khoản thẻ tín dụng 
- Mở tài khoản chứng khoán và giao dịch chứng khoán 
- Mở tài khoản mua bảo hiểm

Trên thực tế, khi khách hàng có nhu cầu mở bất kì tài khoản giao dịch đều phải thực hiện đúng các quy tắc nghiêm ngặt về KYC để xác minh danh tính. Tùy vào mức độ bảo mật và tính chất của từng loại giao dịch mà các tổ chức tài chính, ngân hàng sẽ quy định các cấp độ KYC khác nhau. Dịch vụ càng quan trọng, giao dịch càng lớn thì yêu cầu KYC sẽ càng cao.

eKYC là định danh khách hàng điện tử, là phát triển của công nghệ và để đơn giản hóa các thủ tục, giấy tờ, tạo thuận lợi cho khách hàng. Hiện nay, các ngân hàng ở nhiều quốc gia với sự chấp thuận của cơ quan quản lý có thẩm quyền, đã và đang chuyển sang hình thức nhận biết khách hàng qua phương thức điện tử.

Hiện nay, chính phủ nhiều quốc gia trên thế giới đã cho phép các tổ chức tài chính, ngân hàng lớn, có đủ điều kiện về cơ sở vật chất chuyển sang hình thức định danh khách hàng điện từ, trong đó có Việt Nam. Từ ngày 05/03/2020, những ngân hàng lớn nhất tại Việt Nam đã được phép triển khai giải pháp eKYC theo Thông tư 16/2020/TT-NHNN (TT16) ngày 4/12/2020 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 23/2014/TT-NHNN ngày 19/8/2014 hướng dẫn việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.

Quy trình eKYC được triển khai như thế nào? 

e-KYC giúp quy trình xác minh danh tính của khách hàng được thực hiện ngay lập tức, mọi lúc mọi nơi, làm gia tăng tỉ lệ chuyển đổi khách hàng thành công. Khách hàng chỉ mất khoảng 3-5 phút để hoàn tất xác minh để đăng kí tài khoản. Hiện nay, quy trình eKYC thường được thực hiện trong 3 bước như sau: 

Bước 1: 
Xác minh tài liệu: Chụp mặt trước và mặt sau của loại giấy tờ mà khách hàng muốn xác minh. Các giấy tờ chứng thực danh tính thường được sử dụng là CMND/CCCD, Hộ chiếu, Giấy phép lái xe… 

Bước 2: 
Trích xuất các thông tin khách hàng tự động nhờ OCR. Công nghệ OCR của FPT.AI được xây dựng trên nền tảng Trí tuệ nhân tạo, cho kết quả chính xác lên đến 98% đối với các giấy tờ thường gặp như CMND/CCCD, Hộ chiếu, Giấy phép lái xe… Khách hàng có thể kiểm tra và chỉnh sửa lại các thông tin sau khi máy trích xuất. 
Nếu khách hàng đăng kí các dịch vụ yêu cầu tính bảo mật cao như mở thẻ tín dụng, mở tài khoản giao dịch chứng khoán, mua các gói bảo hiểm…, khách hàng có thể sẽ phải xác minh nhiều loại chứng từ hơn như Hộ khẩu, Hợp đồng lao động, Sao kê lương. Những giấy tờ cá nhân này tùy thuộc vào yêu cầu của từng tổ chức tài chính, ngân hàng quy định, và khách hàng buộc phải thực hiện đúng, nhằm đảm bảo khách hàng đủ yêu cầu sử dụng dịch vụ đó. Bước 3: 
Đối chiếu người thật và ảnh trên giấy tờ tùy thân bằng cách chụp hình selfie hoặc video. Nếu kết quả không trùng khớp, khách hàng sẽ phải tiến hành xác thực lại. FPT.AI sở hữu nhiều công nghệ để xác minh tính chính xác của thật như Facematch, Liveness detetion… đảm bảo bảo mật thông tin, chống giả mạo.

Công nghệ OCR 
OCR là gì? Optical Character Recognition (viết tắt là OCR), đây là công nghệ Nhận dạng ký tự bằng quang học, được sử dụng để nhận diện ký tự trên định dạng hình ảnh/pdf và trích xuất thông tin trên hình ảnh đó thành văn bản. Trong quy trình định danh khách hàng điện tử e-kyc, bước xác thực thông tin người dùng từ các loại giấy tờ tùy thân là bắt buộc. Công nghệ OCR được tích hợp trên nền tảng Trí tuệ nhân tạo (AI) của tạo thành giải pháp FPT.AI Reader, có khả năng trích xuất thông tin trên hơn 30 loại giấy tờ khác nhau, đặc biệt các loại giấy tờ tùy thân phổ biến như CMND/CCCD, Hộ chiếu, Giấy phép lái xe…, FPT.AI Reader cho kết quả trích xuất thông tin chính xác lên đến 98%.

Công nghệ Facematch 

Công nghệ Facematch của FPT.AI được ra đời nhằm nâng cao tính chính xác của quy trình định danh khách hàng điện tử ekyc. Được trang bị công nghệ Học Sâu (Deep learning), Facematch có khả năng phân tích và so sánh độ trùng khớp của ảnh chụp chân dung trên các giấy tờ tùy như CCCD/CMDN, Bằng lái xe, Hộ chiếu… với ảnh/video khuôn mặt thật, nhằm xác chính chủ của các loại giấy tờ đó. 
API Facematch có phương thức hoạt động vô cùng đơn giản, người dùng có thể dễ dàng tự thao tác trên các thiết bị như máy tính, điện thoại di động. Khách hàng phải chụp 2 ảnh tải lên hệ thống để so sánh. Một là ảnh chụp giấy tờ tùy thân gồm: CMND/CCCD, Giấy phép lái xe hoặc Hộ chiếu. Hai là ảnh chụp người thật cần đối chiếu.

Công nghệ Liveness detetion 

Công nghệ Liveness của FPT.AI là hàng rào phòng vệ cấp độ 2 trong quy trình định danh khách hàng điện tử eKYC, giúp chống giả mạo khuôn mặt. Hiểu đơn giản, công nghệ Liveness Detection nhằm xác minh người thật đang thao tác theo thời gian thực, và các bước định danh là chính chủ chứ không phải giả mạo. Trong quy trình định danh trực tuyến eKYC, khách hàng chỉ cần cung cấp 1 ảnh và 1 video selfie được thực hiện trực tiếp bằng máy ảnh của smartphone, máy tính bảng hoặc webcam máy tính. Sau đó công nghệ Liveness sẽ phân tích dữ liệu, ngăn chặn những video được phát lại.

Ứng dụng nổi trội trong cuộc đua giải pháp eKYC 

Hiện tại, nhiều ngân hàng tại Việt Nam đã triển khai eKYC: HDBank, Tienphong Bank, MB, VPBank… Gần đây, BIDV cũng gia nhập cuộc đua cung cấp giải pháp eKYC với ứng dụng SmartBanking thế hệ mới ra mắt ngày 20/03/2021, người dùng đăng ký trực tuyến trên ứng dụng thông qua việc chụp hình CMND và xác thực nhận diện khuôn mặt. Sau khi đăng ký thông tin mở tài khoản, dịch vụ ngân hàng điện tử và phát hành thẻ phi vật lý để rút tiền qua mã QR, ngân hàng sẽ tự động xác nhận thông tin tài khoản và các gói dịch vụ hỗ trợ. Tất cả được thực hiện hoàn toàn tự động, người dùng sẽ được cấp ngay mã khách hàng và có thể giao dịch ngay chỉ sau vài phút.

Quy trình eKYC giúp ngân hàng xác định khách hàng của họ là có thật, dựa trên việc xác minh thông tin của khách hàng để đánh giá và giám sát rủi ro. Đây là cơ sở để ngăn ngừa các hoạt động tài chính bất hợp pháp như rửa tiền, tài trợ khủng bố, tham nhũng…
 - Hồ sơ và dữ liệu của khách hàng sẽ được lưu trữ trực tuyến vĩnh viễn. Bất kỳ hành vi trục lợi nào đều có thể truy vết nhanh chóng ra khách hàng sử dụng dịch vụ đó. 
- eKYC giúp khách hàng nâng cao trải nghiệm dịch vụ của ngân hàng. Nhờ có eKYC khách hàng không phải xếp hàng chờ đợi đến lượt gặp nhân viên ngân hàng để thực hiện giao dịch, không cần điền vào nhiều biểu mẫu... Giao dịch eKYC hoàn toàn tự động, không có sự can thiệp của bất kỳ thao tác thủ công nào nên khách hàng chỉ mất vài phút để xác minh. 
- eKYC giúp nâng cao hiệu suất làm việc của ngân hàng đồng thời giúp ngân hàng tiết kiệm chi phí cho hoạt động của mình. 
- Dữ liệu về khách hàng sẽ được tự động lưu trữ. Ngân hàng có thể dựa vào dữ liệu lưu trữ hoạt động giao dịch của khách hàng để dự đoán và đề xuất dịch vụ phù hợp cho khách hàng đó.

Trước khi triển khai eKYC rộng rãi, các ngân hàng phải đáp ứng những yêu cầu tối thiểu do nhà nước quy định như: Phải có giải pháp công nghệ để kiểm tra đối chiếu thông tin khách hàng, dữ liệu sinh trắc học…; phải có quy trình đánh giá rủi ro, tăng cường các biện pháp rà soát, đánh giá công nghệ eKYC đó, nhằm giúp ngân hàng và các tổ chức tài chính định danh chính xác khách hàng mở tài khoản ngân hàng trực tuyến, kịp thời phát hiện những gian lận tài chính, giao dịch lừa đảo… và có những biện pháp đảm bảo an toàn thông tin kịp thời.

Liên hệ: 19006625

Email: Hotroca@fpt.com.vn